Το Μουσείο Ψηφιδωτών Ζεύγματος, στην πόλη Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, είναι το μεγαλύτερο μουσείο ψηφιδωτών στον κόσμο, με 1700 τ.μ. ψηφιδωτών. Τα ελληνιστικά ελληνικά και ρωμαϊκά ψηφιδωτά του μουσείου επικεντρώνονται στο Ζεύγμο, που λέγεται πως ιδρύθηκε ως Σελεύκεια από τον Σέλευκο Α΄ Νικάτορα, ιδρυτή του Βασιλείου των Σελευκιδών, αφού υπηρέτησε ως στρατιωτικός αξιωματικός ηταίρος στο στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Στα ελληνικά «ζεύγμα» σημαίνει γέφυρα από βάρκες (ζεύγωμα), αναφερόμενο σε εκείνες που ήταν δεμένες μεταξύ τους για να συνδέουν τις δύο όχθες του Ευφράτη. Το Ζεύγμο, η μεγαλύτερη πόλη στα ανατολικά σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που βρισκόταν στις όχθες του ποταμού Ευφράτη, διατήρησε τη μεγαλοπρέπειά του μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ. και ήταν ένα πολύ σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Μεταξύ των υπέροχων ψηφιδωτών που φιλοξενούνται στο Μουσείο Ζεύγματος βρίσκεται και η Τσιγγάνα. Η ταυτότητα του κοριτσιού σε αυτό το ψηφιδωτό — που απεικονίζει μια γυναίκα που προσελκύει την προσοχή ολόκληρου του κόσμου με το μυστηριώδες βλέμμα της και έχει γίνει το σύμβολο του Ζεύγματος — είναι άγνωστη.
Αυτή η φιγούρα, που προκαλεί την περιέργεια με την εντυπωσιακή της έκφραση, έμοιαζε με τσιγγάνα, γι' αυτό και το ψηφιδωτό πήρε αυτό το όνομα. Ωστόσο, με βάση ορισμένες λεπτομέρειες στο μωσαϊκό, έχει επίσης προταθεί ότι ήταν μια σημαντική προσωπικότητα της κλασικής μυθολογίας, κατά μία έννοια η Γαία, η μητέρα όλων των θεών και θεών.
Η Τσιγγάνα, ωστόσο, δεν είναι παρά τα μάτια της. Κανένα μέρος της δεν την κάνει ξένη ή επιμένει στη διαφορά της. Είναι ό,τι θα θέλατε να είναι. Δώστε της ένα οικείο όνομα και θα γίνει μία από εμάς, ενώ μια «τσιγγάνα» είναι αδέσποτη στην περιπλάνησή της, εύκολα εξωτική και εύπλαστη.
© Costas and Rita Severis Foundation
Η σειρά 'Did you Know' πραγματοποιείται με τη στήριξη του The Hellenic Initiative, Καναδάς.
