Το μετάξι είναι μια υφαντική ίνα ζωικής προέλευσης που δημιουργείται από δύο πρωτεΐνες και σε κάποιες μορφές της μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κλωστουφαντουργία. Η πρωτεϊνική ίνα του μεταξιού αποτελείται κυρίως από φιβροΐνη και παράγεται συνήθως από ορισμένες νύμφες εντόμων για να δημιουργήσουν τα κουκούλια τους. Το πιο γνωστό είδος μεταξιού προέρχεται από τον μεταξοσκώληκα της μουριάς.
Η παραγωγή του μεταξιού γεννήθηκε στην κεντρική Κίνα κατά τη Νεολιθική περίοδο και παρέμεινε περιορισμένη στην επικράτεια της Κίνας μέχρι τη στιγμή που άνοιξε ο Δρόμος του Μεταξιού, προς το τέλος της 1ης χιλιετίας π.Χ. Παρ' όλ' αυτά, η Κίνα διατήρησε ουσιαστικά το μονοπώλιό της για ακόμα χίλια χρόνια περίπου.
Το μετάξι, και συγκεκριμένα η τέχνη του κεντήματος κουκολιών, είναι σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Ιστορικά, η Κύπρος ήταν σημαντικός παίκτης στην αγορά μεταξιού, με το μετάξι της να έχει υψηλή ζήτηση, ειδικότερα κατά την Ενετική και Οθωμανική κυριαρχία. Οι μεταξοσκώληκες εμφανίστηκαν στην Κύπρο κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Το κλίμα του νησιού ήταν ιδανικό τόσο για τους μεταξοσκώληκες της μουριάς, όσο και για το ίδιο το δέντρο.
Κατά τον 12ο αιώνα, η Κύπρος αποτελούσε έναν από τους κύριους προμηθευτές ποιοτικών μεταξωτών υφασμάτων στην Ευρώπη, χάρη στους Ενετούς. Η παρααγωγή μεταξιού άνθιζε ακόμη και κατά τη διάρκεια του Β' ΠΠ. Στο νησί κατασκευάζονταν μεταξωτά αλεξίπτωτα για τις αεροπορικές δυνάμεις των Συμμάχων. Η παρακμή της παραγωγής μεταξιού στην Κύπρο ξεκίνησε γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Ο ντόπιος πληθυσμός πτώχευσε ραγδαία, ήταν αναγκασμένος να πληρώνει εξωφρενικούς φόρους, και μαχόταν για την ανεξαρτησία του έναντι των Άγγλων αποικιοκρατών. Επιπρόσθετα, φτηνά συνθετικά υφάσματα άρχισαν να εμφανίζονται στο νησί.
Το χωριό της Λαπήθου ήταν ιστορικά ένα σημαντικό κέντρο της παραγωγής μεταξιού, όπως και η Κυθρέα, αφού και τα δύο χωριά είχαν άπλετες μουριές. Ενώ το μετάξι της Κυθρέας ήταν λευκού χρώματος, της Λαπήθου ήταν πιο κοντά στο κίτρινο, όμως και τα δύο έχαιραν υψηλής εκτίμησης και ζήτησης.
© Costas and Rita Severis Foundation
Η σειρά 'Did you Know' πραγματοποιείται με τη στήριξη του The Hellenic Initiative, Καναδάς.
