Το αϊράνι είναι ένα ποτό με βάση το γιαούρτι, στο οποίο προστίθεται νερό και αλάτι. Σερβίρεται συνήθως παγωμένο. Είναι ένα δημοφιλές και παραδοσιακό ποτό στην Τουρκία και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Το αϊράνι είναι γνωστό για τη δροσιστική, πλούσια και αλμυρή γεύση του και μπορεί να καταναλωθεί μόνο του ή μαζί με γεύματα, ειδικά με ψητά κρέατα και αρτοσκευάσματα.
Το αϊράνι στα μογγολικά: «γάλα φοράδας», αναφέρεται στο Dīwān Lughāt al-Turk του Mahmud al-Kashgari του 11ου αιώνα, αν και χωρίς να δώσει πληροφορίες για τον τρόπο παρασκευής του. Η λέξη προέρχεται από την παλιά τουρκική ρίζα adır- («διαχωρίζω»), βλ. τουρκικό ayır- («διαχωρίζω»). Το αϊράνι αναπτύχθηκε στην Κεντρική Ασία από τουρκικές φυλές, ως «ποτό από γάλα».
Ο Recep Tayyip Erdoğan, Τούρκος πολιτικός, προώθησε το αϊράνι ως εθνικό ποτό. Μιλώντας σε μια παγκόσμια διάσκεψη του ΠΟΥ για την πολιτική σχετικά με το αλκοόλ το 2013 στην Κωνσταντινούπολη, ο Erdoğan συνέκρινε το αϊράνι με την μπύρα, η οποία, όπως ισχυρίστηκε, εισήχθη πρόσφατα στην Τουρκία.
Ωστόσο, οι πωλήσεις του αϊράνι στην Τουρκία υστερούν σε σχέση με άλλα μη αλκοολούχα ποτά. Σύμφωνα με κοινή δήλωση της Ένωσης Παραγωγών το 2015, η κατανάλωση αϊράνι κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού μειώθηκε κάθε χρόνο από το 2010 έως το 2015.
Το 2015, το Υπουργείο Τελωνείων και Εμπορίου της Τουρκίας επέβαλε πρόστιμο 220.000 TL (περίπου 70.000 δολάρια) στους κρατικούς κατασκευαστές Çaykur, δηλώνοντας ότι το αϊράνι είχε «προσβληθεί χωρίς λόγο» σε μια από τις διαφημίσεις τους για παγωμένο τσάι, στην οποία ο ράπερ Ceza ράπαρε ότι το αϊράνι τον κάνει να νυστάζει.
Ωστόσο, στην Κύπρο το αϊράνι παραμένει ένα πολύ δημοφιλές ποτό μεταξύ των Τουρκοκυπρίων.
© Costas and Rita Severis Foundation
Η σειρά 'Did you Know' πραγματοποιείται με τη στήριξη του The Hellenic Initiative, Καναδάς.
