Judy Findlay, Το καφενείο, περ. 1960, Λάδι σε καμβά, Συλλογή Ιδρύματος Κώστα & Ρίτας Σεβέρη
Η Judy Findlay ήταν μία διάσημη Βρετανίδα τραγουδίστρια γνωστή με το όνομα Judy Shirley. H Judy ταξίδεψε στην Κύπρο για να δώσει μία παράσταση στον βρετανικό στρατό το 1947 και ερωτεύτηκε αμέσως το νησί. Έτσι, το 1951 αποφάσισε να αφήσει το τραγούδι και να μετακομίσει στην Κύπρο με τον σύζυγό της και πρώην ηθοποιό, Roy Findlay. Μαζί άνοιξαν ένα εστιατόριο στο λιμανάκι της Κερύνειας το οποίο έσφυζε από ζωή μέχρι και το 1974. Η Judy ως καλλιτεχνική φύση που ήταν, εμπνεύστηκε από την εικόνα αυτή του κυπριακού καφενείου και το ζωγράφισε.
Δραστηριότητα ένα: Σε ένα καφενείο μια φορά
Έχει τύχει ποτέ να επισκεφθείτε ένα παραδοσιακό χωριό της Κύπρου; Αν ναι, σίγουρα θα έχετε περπατήσει στην πλατεία του χωριού και ίσως να καθίσατε σε κάποιο καφενείο για να πιείτε μία λεμονάδα, ένα ποτήρι δροσερό νερό ή για να απολαύσετε ένα παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού. Πολύ πιθανόν μάλιστα να καθίσατε έξω, κάτω από τον ίσκιο ενός θεόρατου γέρικου δέντρου και να χαιρόσασταν τη δροσιά του παρέα με τα μελωδικά κελαηδήματα των πουλιών…
Παρατηρήστε τώρα προσεκτικά το καφενείο του πίνακα:
- Πόσες μορφές μπορείς να μετρήσεις;
- Μπορείς να βρεις το μικρό αγόρι;
Κάθισε όπως κάθεται το αγόρι, κλείσε τα μάτια και φαντάσου ότι είσαι και συ μέσα στον πίνακα.
- Τι ώρα είναι και τι καιρό κάνει;
- Τι βλέπεις γύρω σου;
- Τι ακούς;
- Τι μπορείς να μυριστείς;
- Πώς νιώθεις;
Τώρα σκέψου…
- Γιατί δεν υπάρχουν γυναίκες στο καφενείο;
- Οι γυναίκες την εποχή εκείνη ήταν άραγε ελεύθερες να βγουν βόλτα, να δουλέψουν ή να συναντηθούν για να πιούνε καφέ και να πούνε τα νέα τους εκτός σπιτιού;
- Σε μία καφετέρια σήμερα θα συναντήσουμε γυναίκες ή όχι; Τι άλλαξε;
Ήξερες ότι…
Τα πρώτα καφενεία στην Κύπρο εμφανίστηκαν περίπου τον 18ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου. Στα καφενεία σύχναζαν μόνο άντρες και καμία γυναίκα δεν έμπαινε μέσα. Στα καφενεία πήγαιναν όχι μόνο για να πιούνε καφέ, αλλά και για να πληροφορηθούν τα νέα. Επίσης στο καφενείο έκλειναν και διαφόρων ειδών συμφωνίες για εμπορεύματα ή για το πάντρεμα των παιδιών τους.
Δραστηριότητα δύο: Σκηνή θεάτρου
Ας φανταστούμε ότι ο πίνακας είναι η σκηνή ενός θεάτρου και οι μορφές είναι οι ηθοποιοί.
Μπορείς να εντοπίσεις τους παρακάτω χαρακτήρες;
- Τον ιερέα
- Το παιδί
- Τον σκύλο
- Τον μουσικό
- Κάποιον που χορεύει
- Τον ναυτικό
- Τον πλανόδιο πωλητή
- Κάποιον που φοράει καπέλο
- Κάποιον που κάθεται ανάποδα στην καρέκλα
- Έναν άνδρα με γραβάτα
Παρατήρησέ τους τώρα προσεκτικά.
- Τι φοράνε;
- Μπορείς να μιμηθείς τη στάση του σώματος του καθενός από αυτούς;
Μπορείς τώρα να δώσεις ονόματα στους χαρακτήρες αυτούς και να φτιάξεις το δικό σου θεατρικό έργο γράφοντας σύντομους διαλόγους. Για παράδειγμα τι μπορεί να λέει ο ναυτικός με τον πλανόδιο πωλητή ή ο μουσικός με τον χορευτή;
Μπορείς να γράψεις ή να ηχογραφήσεις έναν διάλογο και να μας τον στείλεις στο education@severis.org
Δραστηριότητα τρία: Πίνακας σαν παιδικός
Παρατηρώντας τον πίνακα της Judy μπορούμε να καταλάβουμε ότι δεν ήταν μία επαγγελματίας, αλλά μία ερασιτέχνης ζωγράφος. Ωστόσο, ο πίνακας αυτός είναι πολύ σημαντικός γιατί μας δίνει πληροφορίες για τον τρόπο ζωής στο νησί την εποχή εκείνη, αλλά και για το πώς μια ξένη γυναίκα έβλεπε τη ζωή στο νησί.
Ήξερες ότι…
Η τέχνη αυτή που μοιάζει λίγο με παιδική έχει δικό της όνομα, ονομάζεται ναΐφ. Σημαίνει ότι οι καλλιτέχνες ζωγραφίζουν τον κόσμο όπως τον βλέπουν οι ίδιοι, χωρίς να ακολουθούν κανόνες ή φόρμες. Ένας διάσημος ναΐφ ζωγράφος της Κύπρου είναι ο Μιχαήλ Κάσσιαλος.
Οι ναΐφ καλλιτέχνες επιλέγουν συνήθως να ζωγραφίσουν σκηνές της καθημερινότητας. Μπορείς να ζωγραφίσεις και εσύ μία καθημερινή σκηνή από το σχολείο, το σπίτι ή τη βόλτα και να μας την στείλεις στο education@severis.org. Μην ξεχάσεις να υπογράψεις το έργο σου!
Δραστηριότητα τέσσερα: Ιστορίες της Μάγδας
Άκου τώρα ΕΔΩ πώς περιγράφει η Μάγδα ένα καφενείο στην Κύπρο στις αρχές του 20ου αιώνα (προσαρμοσμένο από το βιβλίο Magda Ohnefalsch-Richter, Ελληνικά ήθη και έθιμα στην Κύπρο, Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας, Λευκωσία 1994).
Πρόκληση
Τι λέτε να επισκεφθείτε ένα καφενείο στην πλατεία ενός παραδοσιακού χωριού; Μπορείτε μάλιστα να το ζωγραφίσετε, όπως ακριβώς έκανε η Judy Findlay.
Πάμε μουσείο;
Μπορείτε να επισκεφθείτε το μουσείο και να αναζητήσετε πίνακες ή και αντικείμενα που να σχετίζονται με τα καφενεία. Πόσα μπορείτε να βρείτε;
